Domaće životinje imaju veliki značaj u životu čovjeka.Od životinja se dobiju proizvodi koje čovjek koristi za ishranu (meso, mlijeko, jaja, masnoća, med i dr.) kao i niz ostalih koji predstavljaju sirovine u zanatstvu i industriji (vuna, perje, dlaka, koža, krzno, svila itd.). Različiti ostaci (rogovi, papci, kopita, kosti, crijeva, krv) se koriste u industriji, domaćoj radinosti i za ishranu životinja (krv i kosti). Pored ostalih, stajnjak je sporedni proizvod koji se koristi radi poboljšanja plodnosti i strukture zemljišta. Razvoj pokreta za proizvodnju “organski” zdrave hrane, doprinosi ponovo sve većem značaju stajnjaka u biljnoj proizvodnji.Stoka se upotrebljava za obavljanje radova, naročito u brđsko-planinskim i slabije razvijenim područjima (nošenje tereta, vožnja, poljoprivredni radovi), uništavanje štetočina (mačka), čuvanje kuće i pomoć u lovu, vođenje slepih lica (pas),
specijalne zadatke i poslove (vojni i policijski psi, golub pismonoša) i razonodu (različite rase pasa, golubova, živine, paun).
Svi navedeni proizvodi stočarstva mogli bi se podijeliti u sljedeće grupe:
1. Životinje za priplod i dalje odgajivanje. U prometu se mogu naći oplođene jajne ćelije, priplodni podmladak za obnovu osnovnog stada ili jata, životinje za tov ili dotovljavanje (mlađe i starije), odrasle priplodne životinje koje će se gajiti za proizvodnju mlijeka, mesa, jaja, vune i dr,
2. Životinje namijenjene za klanje svih vrsta i kategorija. Pored trupova ili polutki zaklanih životinja ostaju i drugi dijelovi koji se mogu iskoristiti direktno ili indirektno kao sirovine za preradu.
3. Proizvodi sekrecije i ekskrecije životinja kao što su mlijeko, jaja, vuna itd.
4. Proizvodi koji su po količini (obimu) znatno manji od navedene tri osnovne grupe proizvoda, ali su veoma važni. To je sjeme muških priplodnih životinja koje ima veoma važnu ulogu u unapređenju populacija različitih vrsta stoke.
Proizvodi stoke mogu se svrstati u glavne i sporedne. Proizvodi koje čovjek dobija od domaćih životinja i upotrebljava za zadovoljenje svojih osnovnih potreba nazivaju se glavni (mlijeko, meso, jaja, masnoća, med). Sporedni proizvodi domaćih životinja su oni koje čovjek koristi kao sirovine u industriji, zanatstvu, domaćoj radinosti i dr. (vuna, perje, koža, krzno, dlaka, svila,, loj, vosak, kopita, papci, rogovi, kosti, crijeva, krv). U sporedne se ubraja i stajnjak koji se upotrebljava u drugim granama poljoprivredne proizvodnje.Značaj domaćih životinja je i u tome što one za ishranu koriste, uglavnom, raznovrsnu biljnu hranu različitog kvaliteta i sporedne proizvode industrija, pretvarajući ih u visokovredne animalne proizvode. Hranljive materije biljaka čovjek može samo djelimično iskoristiti za ishranu (oko 25% energije biljaka) a najveći deo (75% energije biljaka) preko proizvoda stoke. Prema tome, životinje u organizmu razgrađuju hranljive sastojke biljaka do prostih, resorbuju ih i upotrebljavaju za sintezu složenih organskih materija životinjskog porijekla.
Životinje mogu do određenog nivoa eliminisati toksične materije iz biljne hrane. One biraju biljke na paši koje nisu toksične. Ukoliko se nađu u pokošenoj masi, životinje ih djelimično izluče u toku varenja a preostale (neizlučene) deponuju u koži, dlaci i malo u kostima, koji se ne koriste kao hrana.
Ne samo što konzumiraju biljna hraniva koja čovjek ne može iskoristiti za ishranu, već neke od njih kao što su ovce,goveda, koze i bivoli, koriste zelenu masu sa teško pristupačnih, udaljenih i manje plodnih pašnjaka. Na ovaj način domaće životinje sakupljaju hranu.Gajenje domaćih životinja zahijeva angažovanje radne snage tokom cijele godine (zatvoreni ciklus proizvodnje) ili u pojedinim periodima van sezone radova u polju (otvoreni ciklus proizvodnje) i predstavlja značajan izvor dohotka stanovništva.
Nema komentara:
Objavi komentar