Kako pripremiti vosak za kalem voćaka?

Za uspješno kalemljenje neophodni su odgovarajući pribor i materijali. Alat za kalemljenje sastoji se od voćarske testerice, voćarskih makaza, noža kresača, noža za kalemljenje i drugih specijalnih sječiva kao i bruseva za oštrenje noževa.

Alat mora biti čist, oštar i izrađen od nehrđajućeg čelika. Poslije upotrebe alat treba očistiti, naoštriti, podmazati i čuvati u suhoj prostoriji, Takođe su neophodni kalemarski vosak i vezivo. Za uspješno kalemljenje vezivo je neophodno. Za okuliranje i kalemljenje spajanjem koriste se i gumene trake, koje su vrlo praktične, jer se njima brzo i lako rukuje a uslijed elastičnosti ne mogu se usjeći u koru kao kada se koriste druga veziva.

U novije vrijeme kao najbolji materijal za vezivanje koriste se plastične trake od polivinilhlorida.

Prednosti ovog veziva su što sprječava isušivanje spojnog mjesta, dugo traje, elastično je i ne usjeca se u koru, a sprječava se kvašenje spojnog mjesta. Kalemarski vosak je neophodan za sve načine kalemljenja osim za okuliranje. Bez dobrog voska, uspjeh kalemljenja može biti doveden u pitanje, čak kada su potpuno ispunjeni svi ostali uslovi. Njime se premazuje spojno mjesto i svi presjeci na podlozi i vioki i time izoluju od nepovoljnih činilaca sredine, a naročito od isušivanja i vlaženja, uslijed čega bi primanje bilo ugroženo. Samo na spojnom mjestu koje je zaštićeno od isušivanja, vlage i mikroorganizama može da se obrazuje primarno tkivo (kalus) kojim se uspostavlja nužna veza između podloge i vioke. Da bi poslužio tom cilju, kalemarski vosak treba daje mek, ljepljiv i neprokvasiv, bez štetnog uticaja na tkiva i daje postojane konzistencije da se na hladnoći ne stvrdnjava a na toploti ne omekšavaj.

Postoji hladni i topli kalem vosak.

Prvi je na običnoj temperaturi mek i postojan, tako da se može lako upotrijebiti a drogi se mora pred upotrebu zagrijati, jer se na hladnoći stvrdne. Topli vosak je jeftiniji i brže se razmazuje, obično se upotrebljava pri prekalemljivanju starijih voćaka, kada treba premazivati velike prosjeke skeletnih grana. Njime se veliki preseci preliju. Nedostatak je u tome što se pri upotrebi mora zagrijati, a to nije uvijek izvodljivo. Postoje mnogobrojni recepti za spremanje dobrog kalemarskog voska, kako hladnog tako i toplog. Od mnogobrojnih recepata za spremanje hladnog kalem voska navest ćemo samo one koji su se pokazali kao najbolji:

l) 0,5 kg pčelinjeg voska, 1,0 kg kalafonijuma, 0.2 lit zejtina, 0.1 kii katrana 

2) 400 g kalafonijuma, 200 g pčelinjeg voska, 100 g loja, 100 g špiritusa

3) 800 g kalalonijuma, 30 g loja, 20 g smole, 35 g prosejanog pepela i 100 g špiritusa

Prema ovim i sličnim receptima pripremanje voska je vrlo jednostavno. Na umjerenoj vatri zagriju se kalafonijum i isitnjeni vosak dok se ne rastope, uz stalno miješanje. Kad se istope vosak i kalafonijum. odnosno loj i smola, skine se sud s vatre da se ohladi, pa se sipa špiritus, uz stalno miješanje. Ako ocijenimo da je kalem vosak rijedak, rastopi se još kalafonijuma, odnosno smole i loja, a ako je suviše gust, doda se špiritusa. Katran služi za zaštitu od pčela, koje često skidaju vosak sa kalemova. Top i vosak takode se može pripremiti na više načina. Navodimo samo neke, radi primjera:

1) 1000 g kalalonijuma, l00 g pčelinjeg voska, 400 g loja 

2) 400g kalafonijuma, 200 g pčelinjeg voska, 100 g masti životinjske 

3) 1000 g kalafonijuma, 230 g lanenog ulja, 5000 g parafina

Ovaj vosak se priprema tako što se najprije u sudu na vatri rastope kalafonijum, smola, loj, odnosno masti ili ulje, uz dobro miješanje. Vosak se stvrdne i zato se pred samu upotrebu zagrijava, kako bi omekšao, pa se onda upotrebljava. Ne treba suviše topao vosak stavljati na presjeke grana voćaka. U novije vrijeme kalemarskom vosku dodaju se i neke fitohormonalne materije a naročito beta-indolsirćetna kiselina i drugi stimulansi da bi se obezbijedilo bolje obrazovanje kalusa.